Od 2018 roku osoby, które odziedziczą firmę po śmierci właściciela, nie zapłacą podatku od spadków i darowizn. Aby było to możliwe, konieczne będzie spełnienie określonych warunków. Dowiedz się więcej o nowych przepisach i podziel tą wiedzą z klientami.
Projekt przygotowany przez ministra rozwoju i finansów zawiera generalną regułę, że osoby, które nabyły przedsiębiorstwo po śmierci przedsiębiorcy będącego osobą fizyczną (zarówno spadkobiercy, jak i kolejnego nabywcę), stają się jego następcami prawnymi w zakresie praw i obowiązków związanych z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa.
Przedsiębiorstwo w spadku (w tym udział w spółce osobowej) w czasie do orzeczenia w przedmiocie jego spadkobrania objęte zostaje zarządem sukcesyjnym. Osoba zarządcy sukcesyjnego (tylko jednego) wybierana jest przez spadkobierców, sąd lub przez zmarłego przedsiębiorcę przed śmiercią – w formie wzmianki w ewidencji działalności gospodarczej. Zarządca taki może wykonywać majątkowe prawa i obowiązki zmarłego przedsiębiorcy w imieniu własnym, ale na rzecz następców prawnych przedsiębiorcy lub małżonka przedsiębiorcy, którym przysługuje udział w przedsiębiorstwie w spadku. Jest to więc specyficzne zastępstwo pośrednie, wiążące się z dużym zakresem odpowiedzialności zastępcy sukcesyjnego, zbliżone do statusu syndyka.
WAŻNE
W zakresie kontynuacji działalności przedsiębiorstwa projekt przewiduje kontynuację stosunków umownych (jeśli nie są związane z osobistymi przymiotami zmarłego przedsiębiorcy) i kontynuację odpowiedzialności za zobowiązania zmarłego wchodzące w skład przedsiębiorstwa (odpowiedzialność z dobrodziejstwem inwentarza).
Zarządcy sukcesyjnemu będzie przysługiwała zdolność sądowa i procesowa w zakresie działalności przedsiębiorstwa, zarówno w nowych, jak i w częściowo w toczących się już postępowaniach, także w postępowaniach administracyjnych i sądowo-administracyjnych. Będzie posiadał dostęp do firmowych rachunków bankowych oraz informacji o zmarłym przedsiębiorcy objętej tajemnicą bankową (zbiorczej informacji o rachunkach i umowach rachunku bankowego przedsiębiorcy oraz rachunkach w SKOK).
UWAGA
Egzekucja co do przedsiębiorstwa w spadku będzie wymagała uzyskania tytułu egzekucyjnego przeciwko zarządcy sukcesyjnemu.
Na gruncie prawa administracyjnego obowiązywać ma zasada, że decyzje administracyjne związane z przedsiębiorstwem, w tym pozwolenia, licencje, zezwolenia czy koncesje, wydane wobec zmarłego przedsiębiorcy, związane z działalnością gospodarczą nie wygasają. Konieczne będzie jednak spełnienie warunków potwierdzających te decyzje oraz uzyskanie decyzji potwierdzającej, a po zakończeniu zarządu sukcesyjnego przeniesienie na następcę prawnego. Podobnie ujęto kwestię wpisów do rejestrów działalności regulowanej.
Pozytywnie należy ocenić również proponowane zmiany w opodatkowaniu dziedziczenia przedsiębiorstwa podatkiem od spadków i darowizn.
WAŻNE
Projektowana zmiana umożliwia nabywanie przez spadkobierców bez obciążeń podatkowych jednoosobowych przedsiębiorstw, co będzie prowadzić do kumulacji kapitału.
Warunkiem zastosowania tego zwolnienia będzie:
zgłoszenie nabycia przedsiębiorstwa czy udziału naczelnikowi urzędu skarbowego,
prowadzenie nabytego przedsiębiorstwa przez co najmniej 5 lat od dnia nabycia.
Podobny zakres zwolnienia mogli dotychczas uzyskać jedynie spadkobiercy uważani za osoby najbliższe (małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochę). Projektowana zmiana rozciąga zwolnienie z podatku od spadków i darowizn dziedziczenia przedsiębiorstwa na wszystkich spadkobierców.
Projektowane zmiany należy ocenić oczywiście pozytywnie, pozwolą one na płynne przejmowanie jednoosobowych przedsiębiorstw. Aby w pełni skorzystać z dobrodziejstw planowanych zmian, przedsiębiorcy będą musieli pamiętać o ustanowieniu zarządcy sukcesyjnego (przez wpis w CEiDG), tak by płynnie przejął on interesy przedsiębiorstwa w przypdaku śmierci właściciela.
Etap legislacyjny:
projekt ministra rozwoju i finansów z 14 lipca 2017 r. ustawy o zarządzie sukcesyjnym osoby fizycznej – przekazany do opiniowania.